czwartek, 8 października 2020

Asertywność - trudna sztuka mówienia "NIE" i stawiania granic w trosce o samą siebie.

Kiedy zostałam zaproszona do udziału w Kampanii Społecznej "Równoważę" - w pierwszej chwili pomyślałam sobie,że chyba nie jestem do końca odpowiednią osobą,by brać udział w takiej akcji. ("Znam przecież całe mnóstwo kobiet, które balansują swoimi pasjami,zdrowiem, macierzyństwem, życiem prywatnym i zawodowym ze zdecydowanie większym wdziękiem i gracją,niż robię to ja...")

Mimo wszystko, ostatecznie postanowiłam napisać Wam o jednej rzeczy,która bardzo pomogła mi w dbaniu o siebie,swój psychiczny komfort i osobistą przestrzeń. Ta rzecz to ASERTYWNOŚĆ - słowo od pewnego czasu bardzo modne i często przywoływane,a jednak w praktyce nie tak łatwo się nim kierować bez pewnych wyrzutów sumienia czy obwiniania samego siebie o niewystarczające zaangażowanie w cudze sprawy...

foto: pixabay.com/petig

Ale po kolei...Zacznijmy od tego,czym jest ASERTYWNOŚĆ

ASERTYWNOŚĆ w psychologii oznacza "umiejętność wyrażania swoich myśli,uczuć i poglądów z zachowaniem własnych granic i przy poszanowaniu granic innych ludzi". Asertywność to także umiejętność odmawiania i mówienia <NIE> w sytuacjach,kiedy faktycznie nie zgadzamy się z czyjąś opinią lub nie chcemy zrobić czegoś,do czego jesteśmy w danym momencie namawiani czy zachęcani. Jednocześnie jest to też sztuka mówienia <TAK> w pewnych sytuacjach - a zatem zdolność dokonywania wyboru,który w danym momencie wydaje się nam najbardziej optymalny i dla nas odpowiedni.

Ogólnie można powiedzieć, że asertywność to postawa jak najbardziej pożądana - nie idąca ani w kierunku nadmiernej uległości, ani w stronę agresywnej obrony swojego stanowiska za wszelką cenę. Bazując na własnych doświadczeniach nazwałabym ją czymś w rodzaju zdrowego egoizmu i dążenia do wewnętrznej równowagi - lecz mimo wszystko bardzo często i przez wielu ludzi nadal postrzegana jest jako zachowanie mało życzliwe,aroganckie i niechętne do niesienia pomocy...

foto:pixabay.com/danigeza

 Droga do ASERTYWNOŚCI bywa długa,kręta i wyboista.

Podam Wam tutaj kilka przykładów sytuacji,kiedy od asertywności dzieliły mnie jeszcze całe lata świetlne. Byłam niemal na każde zewnętrzne wezwanie. W szkole niejednokrotnie pisałam wypracowania za swoich kolegów czy koleżanki - nawet kiedy mocno kolidowało to z moimi własnymi planami i zabierało mi sporą część wolnego czasu,który mogłam przeznaczyć na dziesiątki przyjemniejszych rzeczy. Bywało,że brałam na siebie cały ciężar przygotowywania grupowych projektów - podczas gdy niektórzy członkowie mojego zespołu srogo imprezowali i cieszyli się,że zdołali znaleźć kogoś, kto odwalał za nich najgorszą, czarną robotę. W pracy też bardzo często wykonywałam dodatkowe zadania,które tak naprawdę nie należały do zakresu moich obowiązków - bo nie chciałam popaść w konflikt z szefostwem i nie umiałam stanowczo postawić swoich granic. 

W efekcie momentami czułam się kompletnie wyczerpana fizycznie i psychicznie, totalnie pozbawiona sił. Wszystko,co początkowo uważałam za swoją pasję i powołanie, co dawało mi mnóstwo satysfakcji oraz potężny zastrzyk energii - z czasem zamieniało się po prostu w przykrą konieczność,realizowaną automatycznie i bez większego entuzjazmu. Pokłosie tych wcześniejszych sytuacji i negatywnych doświadczeń jest takie,że do tej pory wolę pracować sama i działać na własny rachunek,a wszelkie kontakty służbowe ograniczać tylko do niezbędnego minimum... 

foto:pixabay.com/petig

 Czy ASERTYWNOŚCI można się nauczyć?
 Czy da się być asertywnym bez wyrzutów sumienia?

Myślę,że tak - choć w moim przypadku był to naprawdę długotrwały proces i w sumie wydaje mi się,że do tej pory nie został jeszcze finalnie zakończony. Z całą pewnością w porównaniu do stanu sprzed kilku czy kilkunastu lat mam w sobie zdecydowanie więcej asertywności i odwagi,by ją manifestować - lecz mimo wszystko muszę nad tym stale pracować,żeby nie wpaść znowu w dawne,szkodliwe schematy.  

Oczywiście istnieją najróżniejsze techniki i treningi asertywności, lecz w moim odczuciu większość z nich sprowadza się po prostu do otwartego komunikowania swoich potrzeb, opinii i emocji. Mówiąc kolokwialnie,czasami naprawdę lepiej powiedzieć komuś "prosto z mostu" i bez przedłużania,że coś się nam nie podoba albo nie chcemy wziąć w czymś udziału - niż ubierać wszystko w piękne słówka i wydumane metafory, z których ostatecznie nic nie wynika. Na początku prawdopodobnie będzie nam trudno przestawić się na taki odmowny tryb i pełną bezpośredniość - jednak czasami jest to jedyne słuszne rozwiązanie, by zachować własną przestrzeń,nie pozwolić sobą manipulować ani się wykorzystywać.

***

ASERTYWNOŚĆ w pigułce 

  • Masz prawo samodzielnie ustalać swoje cele i system wartości. 
  •  Masz prawo do swojego zdania i jego wyrażania.
  • Masz prawo nie zgadzać się z opinią innych.
  • Masz prawo zastanawiać się,wahać i zmieniać poglądy.
  • Masz prawo nie tłumaczyć się ze swoich decyzji.
  • Masz prawo odpowiadać "NIE" na czyjeś prośby.
  • Masz prawo nie brać odpowiedzialności za problemy innych ludzi. 
  • Masz prawo popełniać błędy i potrzebować pomocy. 
  • Masz prawo protestować przeciwko niesprawiedliwemu traktowaniu.
  • Masz prawo ograniczyć lub zerwać kontakt z kimś,kto próbuje Cię wykorzystywać.

 Jednocześnie pamiętaj,że inni ludzie mają dokładnie takie same prawa - 
ale dzięki odpowiedniej komunikacji wcale nie musicie trwać w konflikcie,
a Wasze dążenia nie muszą ze sobą kolidować. 

***

 

Wpis powstał w ramach Kampanii Społecznej #RÓWNOWAŻĘ, której pomysłodawczynią i organizatorką jest Kamila - autorka bloga Uważniej.pl. Celem kampanii jest promowanie i szerzenie świadomości w zakresie higieny umysłu i profilaktyki zdrowia psychicznego. Kampania trwa przez cały październik, ogłoszony przez Kamilę miesiącem dbania o higienę psychiczną.


28 komentarzy:

  1. Oj to prawda to bardzo trudna sztuka. Ja chyba nadal się jej uczę bardzo fajny tekst. Zwłaszcza te cechy w pigułce.

    OdpowiedzUsuń
  2. ciągle nad tym pracuje i tak jak napisałaś nie jest to wcale łatwa droga, ale odnosząc małe sukcesy w tej dziedzinie wydaje mi się, że warto :-)

    OdpowiedzUsuń
  3. Muszę przyznać że sama mam z tym problem. Nie potrafię odmówić a później "płaczę"

    OdpowiedzUsuń
  4. Warto nauczyć się asertywności, to bardzo pomaga w dbaniu o siebie i swoje potrzeby. Nie jestem asertywna, tak jak bym chciała, ale pracuję nad tym każdego dnia

    OdpowiedzUsuń
  5. Ja kompletnie nie jestem asertywna. Nie umiem odmawiać, a potem jestem na siebie zła bo na przykład za dużo na siebie wzięłam i zaniedbałam własne obowiązki, próbując pomóc komuś innemu.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Dokładnie tak miałam, zaniedbywałam swoje obowiązki, aby pomóc innym, ale jakoś w drugą stronę rzadko to działało. ;) Jak pojawiły się dzieci zmieniałam stopniowo nastawienie, uczyłam się odmawiać, ale to był szok dla niektórych. ;)

      Usuń
  6. Ciekawa kampania społeczna. Bycie asertywnym nie jest łatwo. Mnie nie zawsze się udaje.

    OdpowiedzUsuń
  7. Można się nauczyć, jednak jest to męczące i nie zawsze udaje się wszystkim odmówić.

    OdpowiedzUsuń
  8. Bycie asertywnym bywa trudne. Czasem mi się to udaje, a czasem nie. Zwykle jak raz mi się uda, to przy następnej takiej sytuacji, łatwiej jest mi to opanować.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. To prawda, najgorzej było z pierwszymi nie, później już za każdym razem łatwiej, bariera jest w nas samych, zatem to my musimy ją zniszczyć. :)

      Usuń
  9. Wypracowanie asertywności jest naprawdę ważne. Ja przyznam, że późno się za to wzięłam, więc przez lata moja "dobroć" była wykorzystywana

    OdpowiedzUsuń
  10. Długie lata uczyłam się asertywności, nie potrafiłam mówić nie nawet osobo, z którymi nie byłam mocno związana, dziś potrafię odmówić nawet bliskim. :)

    OdpowiedzUsuń
  11. Większość ludzi utożsamia asertywność z odmawianiem, a to zupełnie nie jest w asertywności najważniejsze. Bardziej istotna jest sztuka komunikacji, manifestowania potrzeb ale też szacunku do innych.

    OdpowiedzUsuń
  12. Właśnie nasze potrzeby tutaj są ważne, a nie tylko to, że wypada tak zrobić, czy też co powiedzą inni.
    Decydując się na jakieś kroku musimy czuć się z tym dobrze. Nie róbmy czegoś pod presją innych.
    Jednak nie zawsze jest to dla nas łatwe zadanie.
    Przecież czasami jest nam tak ciężko odmówić... Robimy coś z życzliwości...

    OdpowiedzUsuń
  13. Słyszałam że asertywność to jak język obcy trzeba uczyć sie zawsze.

    OdpowiedzUsuń
  14. Nie mam problemów z asertywnością. Wiem jednak, że wiele osób jest w zupełnie innej sytuacji i dla nich stawianie granic jest dużym problemem.

    OdpowiedzUsuń
  15. W to to ja jestem nawet za dobrą jak mówi mój mąż 😂

    OdpowiedzUsuń
  16. Nie do końca potrafię być asertywna, ale staram się. Wiem, że asertywność jest bardzo ważna.Najgorzej jest mi odmówić osobom bliskim. Miałam kiedyś sytuację, że wciąż byłam proszona o pomoc przez osobę, która na pewno by sobie poradziła. Przyzwyczaiła się jednak, że na mnie zawsze można było liczyć. To z czasem było dla mnie bardzo uciążliwe, jednak udało mi się od tego odciąć, choć ta osoba była urażona przez długi czas. Ja jednak poczułam ulgę.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Sami przyzwyczajamy innych, że jesteśmy na wyciągnięcie ręki, że łatwiej im nas poprosić o pomoc niż samemu coś zdziałać, kiedy zrozumiałam, że jest to sposób na wykorzystanie mojej osoby, było mi przykro, ale to wywołało impuls do wzmocnienia cech towarzyszących asertywnej postawie. :)

      Usuń
  17. To ważny artykuł. Trzeba cały czas dbać o swoją asertywność.

    OdpowiedzUsuń
  18. Doskonale że poruszasz taki temat. To ważne by dbać o asertywność.

    OdpowiedzUsuń
  19. Niekiedy potrzeba wiele czasu, by wypracować u siebie taką doskonałą asertywność.

    OdpowiedzUsuń
  20. Asertywność jest nam bardzo potrzebna i warto nad nią pracować.

    OdpowiedzUsuń
  21. O siebie też trzeba się troszczyć, choć często się o tym zapomina. Ważny artykuł.

    OdpowiedzUsuń
  22. Asertywność jest bardzo ważna. W ten sposób dbamy o siebie i swoje prawo do decyzji.

    OdpowiedzUsuń
  23. Każdy musi się uczyć asertywności. To bardzo przydatne praktycznie każdego dnia.

    OdpowiedzUsuń
  24. Asertywność jest bardzo ważna. Trzeba się jej niestety uczyć.

    OdpowiedzUsuń
  25. Asertywność jest dzisiaj konieczna, ale właśnie nie oczywista.

    OdpowiedzUsuń

Wszelkie opinie, sugestie, nieskrępowana wymiana zdań, a nawet konstruktywna krytyka - mile widziane :)